บทบรรยายในการประชุมสัมนาของสมาคมประวัติศาสตร์ ที่ทรงกล่าวถึงความก้าวหน้าของการศึกษาประวัติศาสตร์เอเชียอาคเนย์สมัยโบราณ ซึ่งหลักฐานสำคัญที่มีอยู่คือ ศิลาจารึก จดหมายเหตุ และตำนาน เป็นต้น ตลอดจนความพยายามที่จะค้นคว้าหาหลักฐานใหม่ ๆ ที่หาได้ยาก รวมถึงการนำหลักฐานเดิมที่มีอยู่มาตีความใหม่ บทบรรยายที่ท่านอาจารย์ได้ประทานนี้ทรงชี้ให้เห็นถึงวิธีการศึกษา พัฒนาการและปัญหาต่าง ๆ ของการศึกษาทางด้านประวัติศาสตร์และโบราณคดี